Từ sự phấn đấu, hi sinh thầm lặng với bao bước thăng trầm của các thế hệ thầy cô, đến hôm nay, Tổ Ngữ văn trường THPT chuyên Nguyễn Trãi đã thực sự trưởng thành, khẳng định được vị trí của mình với bề dầy thành tích đáng tự hào.
Hơn ba mươi năm, già một phần tư thế kỉ, cùng với sự lớn lên của nhà trường, Tổ bộ môn Ngữ văn đã vượt qua những ngày đầu gian khó để từng bước trưởng thành vững chắc cùng mái trường chuyên Nguyễn Trãi. Từ một Tổ ban đầu chỉ có 4 tổ viên, con số ấy giờ đang là 14 thầy cô mà hầu hết các giáo viên tổ Ngữ văn đều là học sinh khối chuyên Văn từ khóa I của trường. Tổ cũng tự hào đã và đang được những người đầu tầu dẫn dắt giàu tài năng và tâm huyết như Nhà giáo ưu tú Lê Huy Hậu - Tổ trưởng bộ môn đầu tiên, người thầy của bao thế hệ học trò; thầy Phạm Phan Chẩn - người thầy giản dị, mẫu mực; nhà giáo ưu tú Phạm Diễm Loan - người đã dành trọn cả cuộc đời cho sự nghiệp giáo dục và đương nhiệm là thầy giáo Bùi Đình Nhiễu - cựu học sinh chuyên Văn khóa đầu tiên của trường. Khi trở về trường công tác (từ năm 1994) thầy tiếp tục gắn bó trong công tác giảng dạy và bồi dưỡng học sinh giỏi.
Từ sự phấn đấu, hi sinh thầm lặng với bao bước thăng trầm của các thế hệ thầy cô, đến hôm nay, Tổ Ngữ văn trường THPT chuyên Nguyễn Trãi đã thực sự trưởng thành, khẳng định được vị trí của mình với bề dầy thành tích đáng tự hào, được nhiều trường bạn đến học tập, trao đổi kinh nghiệm chuyên môn. Có 10/14 tổ viên đạt trình độ Thạc sĩ, nhiều thầy cô là giáo viên giỏi cấp Tỉnh. Giáo viên của tổ luôn được Sở Giáo dục và Đào tạo tin cậy mời làm cộng tác viên thanh tra, tham gia vào hoạt động giáo dục, chấm chuyên đề, sáng kiến, kinh nghiệm, nhiều thầy cô còn tham gia viết sách, đầu tư sâu vào chuyên môn, đạt kết quả cao trong các kì thi viết, thi giáo viên giỏi như cô Nguyễn Thị Hoàng Hải, Đinh Thị Ngọc Vân, Nguyễn Thanh Huyền, Nguyễn Thị Thu Trang, Đặng Thị Lan Anh,… Hầu hết các thành viên trong tổ biết sử dụng thành thạo máy vi tính và ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ cho công việc giảng dạy. Các giáo viên trong tổ luôn chú trọng việc bồi dưỡng chuyên môn, tham gia đầy đủ các lớp tập huấn chuyên môn của cấp trên, bên cạnh đó các giáo viên tổ Ngữ văn còn nỗ lực tự học, tự bồi dưỡng và học tập qua đồng nghiệp.
Được biết đến như một cái nôi phát hiện và nuôi dưỡng những học sinh có năng khiếu về môn Ngữ văn để bồi dưỡng thành nhân tài cho tỉnh nhà và cho đất nước, ba mươi sáu năm, thành tích của tổ Ngữ văn chưa phải đã dày nhưng ngày được bồi đắp thêm bằng những con số đầy thuyết phục. Khi còn khối THCS, thầy Nguyễn Công Vĩnh cùng tổ Ngữ văn đã phát hiện và bồi dưỡng học sinh Ngô Thanh Thuỷ đạt được giải Nhất quốc gia môn Văn lớp 9. Trong khoảng gần hai mươi năm trở lại đây, tổ đã đạt được trên 100 giải quốc gia môn Ngữ văn, góp phần vào thành tích chung của nhà trường. Đặc biệt, các thầy cô trong tổ đã góp cho nhà trường 3 giải Nhất quốc gia môn Ngữ văn. Năm học 2003 - 2004, đội tuyển Văn do thầy Bùi Đình Nhiễu phụ trách đạt 8/8 giải, em Bùi Thị Quynh đã đạt giải Nhất môn Văn toàn quốc, thỏa nỗi khát khao của thầy và trò đội tuyển Văn của tỉnh Hải Dương sau 43 năm chờ đợi (bởi tính từ năm 1961, khi đó tỉnh Hải Hưng tham dự kỳ thi chọn học sinh giỏi toàn miền Bắc đạt 01 giải Nhất). Thành tích của em đã đưa đội tuyển Văn của tỉnh nhà xếp thứ Nhất toàn quốc năm đó. Tiếp nối truyền thống ấy, năm 2014 cô Đinh Thị Ngọc Vân và cô Nguyễn Thanh Huyền đã bồi dưỡng học sinh Đỗ Thị Hà Vi đạt giải Nhất môn Văn Quốc gia. Và gần đây, dưới sự nỗ lực phát hiện, giảng dạy, bồi dưỡng của cô giáo Nguyễn Thanh Huyền, cô Đặng Thị Lan Anh cùng những đóng góp của các thầy cô trong tổ, năm học 2018 – 2019 học sinh Nguyễn Thị Hải Yến lại xuất sắc đạt giải Nhất Quốc gia môn Ngữ văn lớp 12. Điều đặc biệt hơn ở giải Nhất này là em Nguyễn Thị Hải Yến thuộc học sinh khối 11 vượt cấp, thành tích của em không chỉ là niềm vinh dự của học sinh, thầy cô giáo giảng dạy, thành tích của sự nghiệp giáo dục tỉnh nhà mà còn là nguồn động lực cổ vũ rất nhiều cho các học sinh khối 11 vượt cấp. Bằng chứng là khoảng mười năm trở lại đây, những học sinh khối 11 chuyên Văn tham dự kỳ thi vượt cấp hầu hết đều đã khẳng định năng lực của mình, giành giải chính thức. Điển hình như năm học 2013 - 2014, lớp 11 do thầy Bùi Đình Nhiễu cùng cô Lý Thị Thu Hằng phụ trách có 02 học sinh là Hồ Ngọc Bảo Trâm và Phạm Hương Thảo thuộc khối 11 đều đã đạt 02 giải chính thức. Sang đến năm lớp 12, em Hồ Ngọc Bảo Trâm tiếp tục dự thi và vươn lên giành giải Nhì học sinh giỏi Quốc gia. Năm học 2016 - 2017, lớp 11 của thầy Bùi Đình Nhiễu cùng cô Nguyễn Thanh Huyền phụ trách cũng đã có 02 học sinh là em Nguyễn Hoàng Hiệp và Đinh Nguyệt Hà dự thi, cả 2 em đã rất nỗ lực đạt 01 giải Nhì, 01 giải Ba. Năm học 2019 – 2020 vừa qua, học sinh Đào Ngọc Hà lớp 11 Văn do thầy Bùi Đình Nhiễu cùng cô Nguyễn Thị Hà phụ trách cũng đã xuất sắc đạt giải Nhì học sinh giỏi Quốc gia môn Ngữ văn lớp 12. Những con số, những tấm gương điển hình ấy đã là nguồn cổ vũ động viên cho sự nỗ lực phát hiện và bồi dưỡng của các thầy cô trong công việc thầm lặng của mình.
Không ngừng học tập, trau dồi chuyên môn, sáng tạo, nhiệt huyết, đam mê, các giáo viên tổ Ngữ văn đã mang về những trái ngọt xứng đáng với niềm tin của các cấp lãnh đạo và niềm mong mỏi của mỗi giáo viên. Chất lượng giáo dục môn Ngữ văn trong nhà trường ngày càng được cải thiện rõ nét. Tỉ lệ học sinh chuyên Văn đỗ vào những trường đại học danh tiếng hàng năm ngày một tăng. Từ ngôi trường này, rất nhiều gương mặt đã trở thành điển hình cho học sinh giỏi Văn trong toàn quốc. Những dịp 20/11, Hội trường, hay trong mỗi sự kiện của tổ luôn có sự góp mặt của những cựu học sinh ưu tú, các em đã không quản ngại đường xá xa xôi, sẵn sàng bố trí thời gian về cùng các em khóa sau trao đổi kinh nghiệm học tập như một sự tri ân với mái trường đã chắp cánh cho mình lớn khôn.
Với bộ môn Ngữ văn, cũng như các trường THPT trong toàn quốc, xu thế chung trong việc chọn nghề của xã hội khiến việc học các môn xã hội như Văn, Sử, Địa ngày càng khó khăn hơn bao giờ hết. Với chế độ tuyển thẳng cho những học sinh đạt giải Quốc gia, cách tuyển sinh Đại học từ kỳ thi THPT Quốc gia,… dẫn tới một số học sinh giỏi không thực sự yên tâm khi được chọn vào đội tuyển HSG Quốc gia, cha mẹ học sinh cũng không khỏi lo lắng. Bởi lẽ, đầu tư thời gian, tâm sức để thi Đại học, hoặc tìm kiếm một học bổng du học với các em sẽ thuận lợi hơn là phải dồn hết sức lực theo học đội tuyển Quốc gia, danh tiếng nhiều, nhưng áp lực cũng quá lớn, mà cơ hội lại rất mong manh,… Mặt khác, ở đối tượng học sinh giỏi, những em sớm bộc lộ tố chất đặc biệt không nhiều. Nhiều em chỉ có tình cảm say mê, yêu thích bộ môn. Một số em lại mới chỉ có thế mạnh là cần cù, chăm chỉ…làm sao truyền cho các em niềm đam mê học hỏi, nghiên cứu; khát vọng được chiếm lĩnh những đỉnh cao trí tuệ, ý chí vươn lên để khẳng định bản thân mình? Đó là câu hỏi khiến nhiều giáo viên Văn trăn trở. Thêm nữa, để có học sinh tham dự kỳ thi vượt cấp và đạt giải chính thức, ngoài sự nỗ lực của học sinh thì những thầy cô trực tiếp giảng dạy đã phải lao tâm, khổ tứ rất nhiều.
Tuy nhiên, gian khó càng nhiều thì nỗ lực càng lớn. Chính những thử thách gian nan đã tôi rèn cho giáo viên THPT chuyên Nguyễn Trãi nói chung, giáo viên tổ Ngữ văn nói riêng những phẩm hạnh thật đáng quý: đó là ý chí vươn lên, đó là sự tương ái tương thân, là tình đoàn kết, ham học hỏi, sáng tạo, tất cả vì nhiệm vụ chung, góp phần ươm mầm văn chương cho bao thế hệ... để làm nảy nở hơn nữa nhiều thành tích, kết thành vườn hoa trái bội thu. Thầy cô trong tổ luôn xác định rõ, dù gian khổ thế nào thì nhiệm vụ chuyên môn luôn phải được đặt lên hàng đầu bởi đào tạo học sinh giỏi là một trong những mục tiêu mũi nhọn của nhà trường. Giáo viên tổ Ngữ văn luôn cố gắng trau dồi kiến thức, tự nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu thường xuyên đổi mới của việc thi học sinh giỏi Quốc gia và kì thi THPT Quốc gia để xét tuyển Đại học.
Để có thể hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, trong nhiều năm qua, Tổ bộ môn đã xây dựng một kế hoạch thực hiện trong suốt ba năm, có sự thống nhất chương trình trong từng năm. Bằng nhiều hình thức như tổ chức thi năng khiếu tạo đà thúc đẩy việc học tập trong học sinh, hướng dẫn học sinh đọc tài liệu ở thư viện, yêu cầu học sinh làm thêm các bài tập nâng cao, dùng văn người để sửa văn mình, tạo sự hào hứng cho các em khi nhận xét đánh giá bài viết của các bạn, những câu đoạn hay thường được cả đội nhận xét phân tích tỉ mỉ, kĩ lưỡng, tổ chức các kì thi sáng tác về thầy cô, bạn bè, mái trường, hướng dẫn các kì thi viết thư sáng tạo UPU… Cứ thế và cứ thế, trải qua một quá trình rèn luyện với không ít mồ hôi và nước mắt, không tránh khỏi đôi lúc thất bại đến nản lòng, đến ngày hôm nay, dưới sự dẫn dắt của các thày cô trong đội tuyển, nhiều em đã trở thành học sinh giỏi cấp Quốc gia, với những thành tích thật đáng khích lệ, tự hào. Đó là sự đền bù xứng đáng cho những cố gắng bền bỉ của thầy trò tổ Ngữ văn trong suốt thời gian qua.
Bao năm qua, giáo viên tổ Ngữ văn đã bên nhau và gắn bó quá sâu sắc với mái trường. Dù mỗi người một hoàn cảnh, bởi đã “dính vào duyên bút mực, suốt đời mang lấy kiếp long đong” không thể nói là không vất vả, nhưng các tổ viên đều cố gắng vượt lên tất cả để hoàn thành nhiệm vụ. Có những người từng là học sinh khóa đầu tiên của trường, lớn lên và trưởng thành tại nơi đây, đã từng chứng kiến bao buồn, vui, được, mất của các thế hệ đi trước. Có những Nhà giáo Ưu tú như cô Phạm Diễm Loan, dù đã nghỉ hưu vẫn không xa nổi nơi này. Tài năng của các cô, các anh chị đi trước vẫn còn tỏa sáng cho thế hệ đàn em học tập. Mái đầu xanh bên mái đầu bạc, những vóc người cứng rắn như chứa đựng cả một thời gian khổ bên đội ngũ trẻ trung, sung sức. Họ đã, đang và sẽ là một hình ảnh thu nhỏ của mái trường, nối nhau viết tiếp bài ca truyền thống để tô thắm bảng vàng thành tích của nhà trường.
Trên chặng đường gian nan nhưng cũng rất đỗi vinh quang của sự nghiệp trồng người, mỗi một năm học qua đi là một dịp suy tư, nhìn lại. Chặng đường trước mắt còn bao thử thách, không ít chông gai nhưng tổ Ngữ văn sẽ không chùn bước, phấn đấu, tiến về phía trước với sự kì vọng của học trò, của nhân dân và lãnh đạo tỉnh Hải Dương.
Thầy cô tổ Ngữ văn sẽ luôn vững bước với một niềm tin mình sẽ là điểm tựa cho nhiều thế hệ học trò bay cao, bay xa từ mái trường này.
Tác giả: Bùi Đình Nhiễu – Tổ trưởng tổ Ngữ văn
