Trong HĐGD của
trường THPT chuyên Nguyễn Trãi hiện nay, có lẽ tôi là một trong số những thành
viên được chứng kiến quá trình trưởng thành của nhà trường sớm nhất.
Đầu tiên là các lớp
Toán đặc biệt, được thành lập từ năm học 1964-1965, đặt nhờ tại trường cấp 3
thị xã Hưng Yên và cấp 3 Tứ Kỳ. Từ năm học 1969-1970, hai tỉnh Hưng Yên và Hải
Dương sát nhập thì các lớp Toán đặc biệt của tỉnh Hải Hưng được đặt tại các
trường cấp 3 Nam Sách, cấp 3 thị xã Hưng Yên rồi cấp 3 Hồng Quang. Nhiều học
sinh của những khóa học đầu tiên đã trưởng thành và công tác ở nhiều lĩnh vực
khác nhau. Riêng trong ngành giáo dục tỉnh Hải Dương hiện nay có các anh Trần
Tiến Dân, Phạm Xuân Mai, Đào Minh Tân, Hoàng Văn Thiêm, Vũ Hoài An…
Tôi thi vào lớp
Toán đăc biệt của tỉnh Hải Hưng khoảng tháng 7.1973, nhớ lại khi đó thi xong
thì mỗi thí sinh được phát 6 đồng (tất nhiên là không phải đóng lệ phí thi). Đầu
tháng 11.1973 thì tôi được gọi nhập học, lớp 8 đặc biệt khi đó được đặt nhờ
trường cấp 3 thị xã Hưng Yên, môn toán do thày Đặng Tự Ân dạy và chủ nhiệm, các
môn còn lại học chung thày cô trong trường với các lớp khác. Hồi đó, vì là các
lớp Toán đặc biệt của tỉnh nên cũng được hưởng chế độ nhà nước: mỗi tháng được
15kg gạo mậu dịch và 9,5 đồng, so với hoàn cảnh xã hội lúc đó thì cũng là tốt
lắm rồi. Chúng tôi phải ở trọ trong dân nên cũng vất vả, nhưng tinh thần học
thì hăng say, chịu khó. Bên cạnh ý chí của từng người là phấn đấu học tâp để
thoát nghèo thì còn có một lý do là nếu học không đạt yêu cầu thì sẽ bị chuyển
vê quê, khi đó vừa xấu hổ vừa bị “mất sổ gạo”. Tôi nhớ hết lớp 8 thì lớp tôi có
5 bạn phải chuyển về quê do học kém, bởi vậy ai cũng phải cố gắng, không có
tình trạng một số học sinh lười học như ngày nay. Đến năm học 1975 – 1976, các
lớp Toán đặc biệt được chuyển về học tại trường cấp 3 Hồng Quang, là năm đầu
tiên trường ra địa điểm mới bên sông Bạch Đằng, một ngôi trường cấp 3 đẹp nhất
của tỉnh Hải Hưng khi đó.
Bây giờ, mỗi khi có
dịp gặp nhau, bạn bè các khóa chuyên Toán chúng tôi thường hay ôn lại những kỷ
niệm thuở học trò, nhớ về hình ảnh các thày cô đã nhiệt tình giảng dạy,hết lòng
với học sinh như thày Tài, thày Thân, thày Ân, cô Vân, thày Vị… nhắc lại thành
tích học tập của các anh Hà Huy Toàn, Lê Hồ Khánh, Cao Văn Thủy, Nguyễn Đức
Hạnh…có tiếng một thời trên báo Toán học
và tuổi trẻ.
Sau khi tốt nghiệp
Đại học Sư phạm và đi công tác một thời gian, đến cuối năm 1987, tôi chuyển về
dạy toán ở trường PTNK Hải Hưng. Lúc đó, mặc dù trường đã thành lập được 3 năm,
nhưng cơ sở vật chất của nhà trường vẫn còn rất thiếu thốn,các phòng học đa số
là nhà cấp 4, thu nhập của giáo viên thì eo hẹp, nhà trường chỉ có mỗi khoản
thu nhập thêm từ việc cho thuê bàn ghế ở đám cưới, cuộc sống rất khó khăn. Tuy
nhiên, có lẽ khi đó mọi người đều nghèo khó như nhau nên dễ cảm thông và vô tư,
cùng nhau khắc phục khó khăn,cố gắng trong giảng dạy, tạo dựng uy tín cho
trường và cho bản thân mỗi người.
Thời kỳ này, tổ
Toán chúng tôi có nhiều khó khăn về tài liệu giảng dạy và kinh nghiệm chuyên
môn, có những năm thi HSGQG môn Toán 12 không có giải. Để khắc phục khó khăn, tổ
Toán chúng tôi bàn nhau cùng cố gắng học hỏi các thày đi trước và các chuyên
gia ở Hà Nội, tìm tòi tư liệu toán từ sách báo, động viên sự say mê tích cực
học toán ở học sinh, khuyến khích học sinh đọc và giải bài trên báo Toán học và
Tuổi trẻ. Nhờ đó, sau mấy năm, kết quả thi HSGQG môn Toán đã ngang bằng với các
môn chuyên khác. Năm 1994, em Vũ Thị Hương đạt giải nhất QG môn Toán lớp 9, các
em Vương Mai Phương, Phạm Minh Thu, Nguyễn Quang Bằng cũng đat giải nhất QG môn
Toán lớp 9 mấy năm tiếp theo. Năm 1995, có 6 em đạt giải trong kỳ thi HSG QG
môn Toán lớp 12, trong đó em Đỗ Thế Tài đạt giải 3, mở đầu cho thời kỳ mới, khi
mà việc thi HSG không còn là điều lo ngại nữa.
Cuối năm 1996, tỉnh
Hải Dương được tái lập, trường được đổi tên thành trường THPT chuyên Nguyễn
Trãi, việc thi hoc sinh giỏi QG chỉ còn ở khối 12. Năm 1998, em Tống Quốc
Trượng đã đem về giải Nhất môn Toán QG khối 12 đầu tiên và năm 2000, em Phạm
Hồng Quân cũng đạt giải Nhất môn Toán QG khối 12 tiếp theo. Hầu hết các em
trong đội tuyển Toán đều đạt giải chính thức, bắt đầu có em khối 11 dự thi và
đạt giải cao.
Năm 2000, lần đầu
tham dự thi Toán Châu Á – Thái Bình Dương APMO, em Nguyễn Quang Bằng đạt Huy
chương Đồng. Năm 2001, Tô Minh Hoàng đạt Huy chương Đồng thứ hai. Từ đây, tổ
Toán chúng tôi bắt đầu mơ đến việc có học sinh được tham dự và đạt huy chương
trong các kì thi Toán Quốc tế IMO.
Để điều đó trở
thành hiện thực, tổ Toán chúng tôi đã lên kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi ngay
từ khi các em mới vào lớp 10. Thày và trò cùng tích cực trong giảng dạy và học
tập. Nhiều em đạt giải Nhất cuộc thi giải bài trên tạp chí Toán học và Tuổi trẻ
hàng năm, một số em đã sử dụng tốt internet, tham gia vào các diễn đàn toán
học.
Trên cơ sở đó chúng
tôi đã gặt hái được những thành công: em Nguyễn Duy Mạnh đạt Huy chương Vàng
IMO năm 2006, em Phạm Thành Thái đạt Huy chương Vàng IMO năm 2007, em Đỗ Thu
Thảo đạt Huy chương Bạc IMO năm 2008, em Nguyễn Xuân Cương đạt Huy chương Đồng
IMO năm 2009.
Bên cạnh những
thành tích trong các kì thi HSG Quốc gia, tổ Toán của chúng tôi cũng thành công
trong việc dạy để học sinh thi Đại học. Hầu hết học sinh các lớp chuyên Toán
đều thi đỗ vào Đại học với điểm số cao, nhiều em đạt thủ khoa của các trường
đại học. Chúng tôi cũng tin tưởng rằng những kết quả tốt đẹp này vẫn còn được
lặp lại ở những năm học tới.
Nhìn lại chặng
đường 45 năm lớp Toán đặc biệt và 25 năm trường THPT chuyên Nguyễn Trãi, các
thế hệ thầy và trò môn Toán chúng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đối với các thầy
cô giáo, với bạn bè đồng nghiệp, với nhà trường đã tạo điều kiện giúp đỡ chúng
tôi vượt qua khó khăn để có những thành công hôm nay.
Chúng ta có thể tự
hào về những thành tích đó!
Thạc
sĩ Tô Xuân Hải
(Tổ
trưởng tổ Toán)
