Tháng 11-1984, được sự chấp thuận của lãnh đạo tỉnh, Sở giáo dục Hải Hưng ra quyết định thành lập trường PTNK Hải Hưng (nay là trường THPT chuyên Nguyễn Trãi- Hải Dương). Trường đã làm lễ khai giảng đầu tiên vào ngày 22/ 12 /1984. Sự ra đời của trường đã mở ra một hướng mới cho học sinh phổ thông toàn tỉnh vì nhà trường, nếu đáp ứng được một phần nào theo tên gọi, chắc chắn sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc thực hiện các mục tiêu giáo dục của tỉnh nhà.

Cùng với chặng đường 25 năm xây dựng và trưởng thành của Trường Trung Học Phổ Thông Chuyên Nguyễn Trãi, tiền thân từ Trường Phổ Thông Năng Khiếu Hải Hưng. Tổ Địa Lí - Giáo dục thể chất - Giáo dục quốc phòngngay từ sau ngày thành lập tháng 9 năm 2001 đã xác định đúng mục tiêu, nhiệm vụ chính trị của nhà trường với trọng trách là nơi phát hiện, khơi nguồn, bồi dưỡng và đào tạo nhân tài cho tỉnh nhà và cho đất nước, đồng thời kết hợp với giáo dục toàn diện, giáo dục thể chất - giáo dục quốc phòng.

  Ban Giám hiệu trường THPT Chuyên Nguyễn Trãi thông báo về chương trình Tổ chức Lễ kỷ niệm 25 năm thành lập trường và 45 năm thành lập khối phổ thông chuyên Toán Hải Hưng

Có thể nói, trong 25 năm hình thành và phát triển của trường THPT Chuyên Nguyễn Trãi ,   Ban giám hiệu qua các thời kì đều là một khối đoàn kết nhất trí cao trong công việc nhà trường, giành được sự tín nhiệm của Hội đồng giáo dục; sự tin cậy của lãnh đạo và nhân dân tỉnh Hải Dương; sự tôn trọng của các thế hệ học sinh.

Trường THPT chuyên Nguyễn Trãi là trường chuyên duy nhất của bậc THPT của tỉnh Hải Dương có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục các học sinh có năng khiếu, những học sinh xuất sắc tạo điều kiện để các em phát triển tốt ở bậc đại học và trở thành những công dân có ích cho đất nước và cho tỉnh nhà.

Nếu có dịp đến thành phố xinh đẹp Hải Dương, đi ngược về phía Tây thành phố, cách trung tâm chừng 2 km, dừng chân lại đường Ngô Quyền, phường Thanh Bình, bạn sẽ thấy có một ngôi trường khang trang bề thế, đó chính là trường THPT Chuyên Nguyễn Trãi -Lá cờ đầu của ngành giáo dục tỉnh Hải Dương, một điểm sáng trong khối THPT Chuyên toàn quốc, ngôi trường luôn được coi là có qui mô và chất lượng giáo dục tốt của nước nhà.

Trong cuộc đời mỗi con người đều có những tình cảm thiêng liêng, sâu nặng. Một trong những tình cảm thiêng liêng ấy là tình cảm với mái trường, với thầy cô, bè bạn gắn với những năm tháng cuộc đời thơ trẻ, trắng trong.

Trường THPT Chuyên Nguyễn Trãi thành lập vào năm 1984 với tên gọi ban đầu là trường Phổ thông Năng khiếu Hải Hưng (từ năm 1997 đổi tên là trường THPT Chuyên Nguyễn Trãi). Ngay từ những ngày đầu tiên thành lập trường, Ban Giám hiệu đã có ý tưởng xây dựng cho riêng trường một biểu tượng riêng với nhiều ý nghĩa thể hiện được mục tiêu đào tạo của trường cũng như truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo của con người tỉnh Đông.

Trường THPT Chuyên Nguyễn Trãi tỉnh Hải Dương được thành lập vào ngày 22/12/1984 (từ khi thành lập đến năm 1997 trường mang tên là trường Phổ thông Năng khiếu Hải Hưng) với nhiệm vụ và mục tiêu là phát hiện, khai nguồn, bồi dưỡng học sinh giỏi phục vụ chiến lược đào tạo nhân tài cho địa phương và cho đất nước.

Nguyễn Trãi (1380-1442), hiệu là Ức Trai, quê ở Chi Ngại (nay thuộc Chí Linh, Hải Dương) sau rời về làng Ngọc Ổi (nay thuộc huyện Nhị Khê, Thường Tín, Hà Tây). Cha là Nguyễn Phi Khanh, một học trò nghèo, học giỏi, đỗ Thái học sinh. Mẹ là Trần Thị Thái, con quan tư đồ Trần Nguyên Đán, dòng dõi quí tộc. Ông ngoại và cha đều là người có lòng yêu nước thương dân. Nguyễn Trái đã được thừa hưởng tấm lòng vì dân vì nước ấy.