Trường THPT chuyên Nguyễn Trãi - Niềm tự hào của mảnh đất Xứ Đông

Nằm trên đường Nguyễn Văn Linh, phường Tân Bình, thành phố Hải Dương, trường THPT chuyên Nguyễn Trãi từ lâu đã là niềm tự hào về truyền thống dạy và học của mảnh đất Xứ Đông. Đây là trường chuyên duy nhất của tỉnh Hải Dương, cũng là ngôi trường vinh dự được Tỉnh uỷ – Uỷ ban nhân dân, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Hải Dương giao nhiệm vụ phát hiện, khơi nguồn và bồi dưỡng học sinh giỏi ở cấp Trung học phổ thông, từ đó góp phần đào tạo nhân tài. Ý thức được trọng trách của mình, nhà trường đã không ngừng phấn đấu vươn lên và trưởng thành nhanh chóng. Để đạt được vị thế như ngày hôm nay, nhà trường đã trải qua chặng đường phát triển 35 năm. 

Tháng 9/1984 trường THPT chuyên Nguyễn Trãi chính thức được thành lập với tên gọi ban đầu là trường Phổ thông Năng khiếu Hải Hưng. Cơ sở của trường đặt tại khu trường THPT Hồng Quang cũ trên đường Nguyễn Văn Tố, với các lớp chuyên Toán, chuyên Văn, chuyên Nga, chuyên Lý…và một số lớp chuyên cấp 2.  Cơ sở vật chất tuy còn nghèo nàn và thiếu thốn, nhưng từ những năm học đầu tiên nhà trường đã đạt được thành tích xuất sắc: nhiều học sinh đạt giải Quốc gia, có học sinh tham gia kỳ thi Quốc tế môn Vật lý, nề nếp học của học sinh, phương pháp dạy chuyên của các thầy cô đã hình thành và được rèn luyện qua các năm học tiếp theo.

Trong những năm đầu thành lập, các lớp khối chuyên phải học ghép. Nhiều tiết, học sinh phải di chuyển sang trường Hồng Quang để học nhờ do cơ sở vật chất của nhà trường còn nhiều khó khăn. Đó là những ngày gian lao, vất vả nhưng tinh thần dạy và học của thầy trò vẫn rất hăng say, nhiệt tình. Thời kỳ đầu, đội ngũ giáo viên chủ yếu từ Hồng Quang chuyển về. Sau đó dần dần hình thành đội ngũ giáo viên mới, một số từ các trường khác chuyển đến, một số là học sinh cũ của trường đã tốt nghiệp đại học nay nối nghiệp thầy cô tiếp tục sự nghiệp trồng người. Trong hoàn cảnh còn nhiều khó khăn ấy, với ý chí vươn lên, một số thầy cô giáo của trường đã đạt trình độ Thạc sĩ. Về học sinh, số lượng lúc đầu còn khiêm tốn, cơ bản được kế thừa từ các lớp chuyên Toán. Ban đầu trường chỉ có các lớp chuyên Toán, chuyên Văn và chuyên Lý. Mặc dù còn non trẻ so với nhiều trường chuyên trong khu vực, nhưng ngay từ những năm đầu mới thành lập, nhà trường cũng đã đạt được những thành tích đáng tự hào. Có nhiều học sinh đạt giải Quốc gia, trong đó có những em xuất sắc giành giải nhất Quốc gia.

Với sự quan tâm, tạo điều kiện của các cấp lãnh đạo tỉnh, năm 1994 trường được chuyển sang địa điểm mới, nằm trên đường Thanh Niên. Đây là cơ ngơi rộng rãi, thoáng mát hơn rất nhiều so với ngôi trường cũ. Và ngôi trường mới này cũng là nơi đánh dấu bước trưởng thành vượt bậc của nhà trường trong công tác giáo dục và đào tạo. Do nhu cầu giáo dục đa dạng, toàn diện, mô hình các lớp chuyên ngày càng được mở rộng và hoàn thiện. Năm học 1995 - 1996 nhà trường đã có 28 lớp với 556 học sinh bao gồm các lớp chuyên Toán Tin, Lý, Hóa, Sinh, Văn, Anh, Nga, Pháp. Giáo viên trực tiếp dạy là 45 thầy cô trong đó có 13 thạc sỹ. Chỉ tính trong 5 năm từ 1990 đến 1994 tỷ lệ đỗ tốt nghiệp là 100%, đỗ đại học và cao đẳng là 89,3%. Tập thể nhà trường đã vinh dự được nhận bằng khen của Thủ tướng Chính phủ và được nhận Huân chương lao động hạng Ba do Nhà nước trao tặng. 

Cùng với sự kiện tách tỉnh Hải Hưng thành hai tỉnh Hải Dương và tỉnh Hưng Yên, năm 1997, trường Năng khiếu Hải Hưng được đổi tên thành trường THPT chuyên Nguyễn Trãi. Đây cũng là giai đoạn phát triển rực rỡ của nhà trường. Với đà phát triển đi lên sẵn có, những năm học sau đó, nhà trường tiếp tục nâng cao chất lượng dạy và học. Đến năm 1997 - 1998, khối chuyên Sử và chuyên Địa  chính thức ra đời, trường có đầy đủ các môn chuyên. Số lượng và chất lượng học sinh của nhà trường liên tục được nâng cao. Tập thể sư phạm nhà trường mỗi năm mỗi lớn thêm về số lượng, mạnh thêm về chất lượng. Trong đội ngũ giáo viên ở tất cả các bộ môn đều có các thầy cô có kinh nghiệm trong giảng dạy, trong nghiên cứu khoa học và bồi dưỡng HSG. Hầu hết các thầy cô đều tâm huyết với nghề, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, hiệu quả giáo dục cao. Hàng năm, trường THPT chuyên Nguyễn Trãi có đủ số học sinh dự thi HSG Quốc gia ở 11 bộ môn. Số lượng và chất lượng giải ngày càng tăng, không phụ lòng mong mỏi, tin tưởng của các cấp, các ngành và nhân dân tỉnh Hải Dương.

Một sự kiện trọng đại đối với nhà trường là được sự quan tâm sâu sát của các cấp lãnh đạo tỉnh Hải Dương, năm học 2007 - 2008, trường được chuyển sang địa điểm mới, nằm trên đường Nguyễn Văn Linh. Đây là ngôi trường khang trang, hiện đại, tạo điều kiện thuận lợi cho mọi hoạt động giáo dục. Các phòng học rộng rãi, sáng sủa, trang thiết bị phục vụ giảng dạy, học tập, nghiên cứu và quản lý được đầu tư một cách đồng bộ. Nhà trường hiện có 36 lớp học tại 2 nhà B, C với đủ thiết bị và phòng chờ giáo viên, nhà vệ sinh khép kín trong từng tầng nhà. Mỗi phòng học đều có đủ điều hòa, máy tính, máy chiếu... Có 1 nhà học bộ môn gồm 03 phòng Tin học, 02 phòng Vật lí, 02 phòng Hóa học, 02 phòng Sinh học – Công nghệ, 01 phòng đa năng, 02 phòng học tiếng, thư viện nhà trường được bố trí trên tầng 4 nhà D với trên 25.000 đầu sách cùng phòng đọc học sinh trên 100 chỗ ngồi và phòng đọc giáo viên. Nhà trường đã sử dụng và khai thác tối đa các thiết bị dạy và học để mang lại hiệu quả giáo dục cao nhất. Áp dụng công nghệ thông tin rộng rãi trong trường, từ công tác điều hành, quản lý đến các công tác kế toán, giáo vụ, y tế, thư viện, các công tác đoàn thể đều được triển khai một cách có hiệu quả và tiết kiệm. Đến thời kỳ này, trường THPT chuyên Nguyễn Trãi đã mang một diện mạo hoàn toàn mới.

Các hoạt động của nhà trường ngày càng đi vào nền nếp, kỷ cương. Đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên không ngừng lớn mạnh, lên tới 120 người, trong đó có trên 100 giáo viên đứng lớp, với 63% có trình độ Thạc sỹ; 02 cán bộ, giáo viên có trình độ Tiến sĩ. Đây cũng là thời kỳ đội ngũ giáo viên của nhà trường được nâng cao về mọi mặt, trẻ hoá nhiều hơn, trình độ cao hơn, tiếp cận với công tác dạy chuyên nhanh hơn. Toàn trường có 10 tổ chuyên môn và 1 tổ Văn phòng. Việc duy trì sinh hoạt tổ, nhóm thường xuyên đã góp phần không ngừng nâng cao trình độ và trách nhiệm của mỗi cán bộ, giáo viên trong công việc. Học sinh toàn trường hiện nay là 1252 em gồm 33 lớp chuyên, 3 lớp công lập không chuyên. Tiếp nối truyền thống của các anh chị đi trước, các em luôn có ý thức giữ gìn và phát huy phong cách học sinh trường THPT chuyên Nguyễn Trãi: Chăm ngoan - Học giỏi - Năng động - Thành đạt.

Đáp ứng yêu cầu giáo dục ngày càng đổi mới, nhà trường đã mạnh dạn đổi mới phương pháp giáo dục, đó là giáo dục toàn diện song song với việc đào tạo mũi nhọn. Từ chỗ học sinh thụ động trong các hoạt động ngoại khóa thì nay học sinh được chủ động xây dựng chương trình theo định hướng của thầy cô. Các hoạt động trên đã khích lệ được tinh thần cho cả thầy và trò, giúp giáo viên và học sinh năng động hơn, hiểu biết xã hội sâu rộng hơn, học sinh có cơ hội, có sân chơi để tự thể hiện tài năng và tự hoàn thiện mình, trong khi đó chất lượng mũi nhọn vẫn không hề giảm sút. Có thể nói, giai đoạn này nhà trường đã thực sự trưởng thành, nhà trường đã xây dựng được đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên có phẩm chất, đạo đức, năng lực, hoàn thành nhiệm vụ khó khăn mà vinh quang trong bất cứ hoàn cảnh nào. Các thế hệ thầy giáo, cô giáo luôn nêu cao tinh thần đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau, kế thừa và phát huy truyền thống nhà trường. 

Với một tập thể cán bộ giáo viên lớn mạnh như vậy, với sự nỗ lực không ngừng của các thế hệ học sinh, thành tích dạy và học của trường THPT chuyên Nguyễn Trãi đã tiến bộ vượt bậc. Nhà trường luôn đạt danh hiệu Tập thể Lao động tiên tiến và Tập thể Lao động xuất sắc; được UBND Tỉnh Hải Dương tặng Cờ thi đua xuất sắc năm 1997, 1998, 2009; được Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng tặng Bằng khen năm 1989; được Bộ trưởng Bộ GD&ĐT tặng Cờ thi đua năm 2013, 2019; được Thủ tướng Chính Phủ tặng bằng khen năm 2013; được Thủ tướng Chính phủ tặng Cờ Thi đua xuất sắc năm 2014; được Chủ tịch nước tặng Huân chương Lao động hạng ba năm 1994; Huân chương Lao động hạng Nhì năm 2009; Huân chương Lao động hạng Nhất năm 2015; được công nhận đạt chuẩn Quốc gia tháng 6/2009. Hiện nhà trường đã có 07 Nhà giáo được nhà nước phong tặng danh hiệu “Nhà giáo ưu tú”; 03 Nhà giáo được tặng Huân chương Lao động hạng Ba; 01 Nhà giáo được công nhận danh hiệu Chiến sĩ thi đua toàn quốc; nhiều Nhà giáo được công nhận danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp Tỉnh, cấp cơ sở; 14 Nhà giáo được Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen; nhiều Nhà giáo được Bộ GD&ĐT, UBND tỉnh tặng Bằng khen.

 Hiệu quả đào tạo của nhà trường ngày càng được khẳng định. Số giải học sinh giỏi Quốc gia tới năm 2020 là 1857 giải, trong đó: 73 giải Nhất, 428 giải Nhì, 741 giải Ba, 615 giải Khuyến khích; Số giải học sinh giỏi Khu vực và Quốc tế là 21 giải, trong đó: 3 HCV, 7 HCB, 8 HCĐ và 3 bằng khen; Số học sinh đạt giải trong cuộc thi KHKT cấp Quốc gia là 14 học sinh, trong đó: 3 Nhất, 4 Nhì, 5 Ba, 2 Tư. Đỗ tốt nghiệp THPT 100%, tỷ lệ thi đỗ vào các trường Đại học, Cao đẳng bình quân hàng năm trên 99%.

Trải qua 35 năm xây dựng và phát triển, tuy tuổi đời còn non trẻ so với các trường THPT chuyên trong khu vực, nhưng bằng những nỗ lực phấn đấu không ngừng, các thế hệ thầy và trò nhà trường đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị của một trường chuyên, nâng cao được vị thế của nhà trường trong khu vực và Quốc tế, góp phần tạo nên những thành tích vẻ vang cho ngành giáo dục và đào tạo tỉnh Hải Dương. Trước những vận hội và thách thức mới, càng phấn khởi, tự hào về truyền thống nhà trường, thế hệ thầy, cô giáo và học sinh hôm nay càng thấy rõ hơn trách nhiệm của mình trong sự nghiệp trồng người. Từ đó, thầy và trò nhà trường quyết tâm phấn đấu nhiều hơn nữa để duy trì và phát huy những thành tích đã đạt được, tiếp tục khẳng định là hình mẫu của các trường trung học phổ thông, xứng đáng là nơi nuôi dưỡng, đào tạo nhân tài cho quê hương, đất nước, viết tiếp những trang vàng truyền thống cho mảnh đất xứ Đông.

Tác giả: Bí thư Đảng ủy, Hiệu trưởng nhà trường: Trịnh Ngọc Tùng